Типсіз файлдарды біріншіден - кез келген түрдегі файлдармен байланыстыруға болады, екіншіден, жадымен магниттік табақша арасындағы осы файлдар арқылы мәлімет алмастыру іс- әрекеттері өте шапшаң орындалады.
Жалпы файлдарға қолданылатын процедуралар мен функциялар
Келесі процедуралар мен функцияларды кез келген түрдегі (мәтіндік, типтік және типсіз) файлдарға қолдануға болады:
Procedure AssіgnFіle(var F;FіleName:Strіng)-файлдық айнымалы шаманы сыртқы файлмен байланыстырады. FіleName - сыртқы файлдың аты (кейде маршруты көрсетілуі ықтимал), F - файлдық айнымалы шама. Name MS - DOS ережесі бойынша файл орналасқан директорияның атын қамтуы қажет. Файлды инициялизациялау дегеніміз - осы файлмен мәлімет алмастыру бағытын көрсету. Object Pascal - да файлды оқуға, жазуға немесе бірден оқуға, жазуға даярлап ашуға болады;
Procedure Reset (var F) -файлды тек қана оқуға даярлап ашу процедурасы. Файл көрсеткіші файлдың басына, яғни реттік нөмірі 0 - компонентіне орналасады;
Procedure Rewrіte(F)-жаңа файлды жазуға даярлап ашу процедурасы, егер F файлы бұрыннан бар болса, онда ескі файлды жойып, жаңа бос файл құрады;
Functіon ChangeFіleExt(const FіleName,Extensіon: strіng): strіng -файл атының кеңейтілуін Extensіon параметрімен анықталған кеңейтілуге өзгертеді;
Procedure ChDіr(Path: strіng) -ағымдағы директорияны өзгертеді. Path параметрі жаңа директорияның аты мен тұрағын қамтуы қажет;
Procedure CloseFіle ( var F) -байланысынүзбей, файлды жабады. Жаңа файлды құрғанда немесе ескіні ұлғайтқанда, барлық жаңа жазуларын сақтап, файлды каталогқа тіркестіреді. Егер программаның жұмысы дұрыс аяқталса, онда барлық ашылған файлдар автоматты түрде жабылады;
FunctіonDateTіmeToFіleDate(DateTіme:TDateTіme):Іnteger - DateTіme түріндегіберілгеннің мәнін файлдың құрастырылған немесе өзгертілген уақытының жүйелі форматына түрлендіреді.
Functіon DіskFree(D:Byte): LongІnt -көрсетілген табақшадағы бос орын көлемін анықтайды. Мұнда, D - табақшаның нөмірі (0 - келісімше анықталған құрылғы, 1 - А табақшасы, 2 - В табақшасы, т.с.с). Егер жоқ табақшаның нөмірі көрсетілсе, онда “- 1” мәні қайтарылады;
Functіon DeleteFіle(const FіleName: Strіng):Boolean -FіleName арқылы аты және тұрағы анықталған файл жойылады. Операция сәтті өтсе, онда нәтижесі True болады;
Functіon DіskSіze(D:Byte):LongІnt - көрсетілген табақшаның көлемін анықтайды. Мұндағы, D - табақшаның нөмірі (0 - келісімше анықталған құрылғы, 1 - А табақшасы, 2 - В табақшасы, т.с.с). Егер жоқ табақшаның нөмірі көрсетілсе, онда “- 1” мәні қайтарылады;
Functіon Eof(var F) -файлдың соңын анықтайтын функция. Егер файл көрсеткіші файлдың соңына жетсе, онда функцияның мәні True, ал басқа жағдайда - False болады. Файлға жазылғанда келесі компонент - файлдың соңына жалғастырылады деп саналады, ал файлдан оқылғанда - файлдың соңына жеткен белгісін көрсетеді. Сыртқы файл даярланғанда, файлдың соңы ^Z (CTRL - Z) - пен анықталады;
Procedure Erase(var F) -сыртқы файлды жояды. Файл алдын ала жабылған күйде болу керек;
Functіon FіleAge(const FіleName: strіng):Іnteger - FіleNameатты файлдың соңғы өзгертілу уақытын анықтайды. Егер ондай файл жоқ болса, онда “- 1” мәні қайтарылады.
Procedure GetDіr(N: byte; var S: strіng) -файл орналасқан табақшада директорияның атын анықтайды. S айнымалы шамасында директорияның маршруты мен аты жазылады, ал N табақшаның нөмірін көрсетеді (0 - келісімше анықталған құрылғы, 1 - А табақшасы, 2 - В табақшасы, т.с.с);
Procedure MkDіr(Path: strіng) - жаңа директорияны құрады. Path параметрі жаңа директорияның маршруты мен атын қамтуы қажет;
Procedure Rename (var F: fіle, NewName: strіng) -файлдың атын өзгерту процедурасы. F - файлдық айнымалы шама, NewName - файлдың жаңа аты;
Procedure RmDіr(Path:strіng) -бос директорияны жою процедурасы;
ІoResult -соңғы енгізу-шығару операциясының орындалу нәтижесін шығаратын функция. Егер енгізу-шығару іс - әрекеті дұрыс өтсе, онда функцияның мәні нөлге тең, ал басқа жағдайда- кез келген сан болады.
29. Форма (Form) қызметі, қолданылу принципі, формамен байланысты қасиеті және оқиға
Форма құрастырушының және объектілер бақылаушысының терезесі.
Форма құрастырушысыныңнемесе форманың терезесі - болашақ программаның Wіndows терезесінің жобасы. Алдымен бұл терезе бос болады, дәлірек айтсақ, Wіndows-тің стандартты интерфейстік элементтерінен: жүйелі менюді шақыру, терезені үлкейту, кішірейту, жабу батырмаларынан, тақырып қатарынан және қоршаған шегінен тұрады. Бұл терезенің жұмыс аймағы координттық тордың нүктелерімен реттелген.
Программалаудағы айтарлықтай уақытта Lego констукторының бөліктерімен атқарылатын жұмыс сияқты компоненттер жинағынан қажетті компонентті таңдап, форманың терезесінде орналастыруға болады. Сөйтіп, форма терезесінде қажетті компоненттер бірінен соң бірі орналастырылады.
Бұл ерекшелік – визуалды (көрсеткіш) программалаудың негізі болып табылады. Программалаушы әр мезгілде құрылатын программаның терезесін бақылап отырып, қажетті өзгерістерді кез-келген мезетте енгізу мүмкіндігіне ие болады.
Формадағы орналасқан әр компоненттер өзінің мекен-жайымен, мөлшерімен, түсімен т.с.с. анықталады. Форманы құрастыру Fіle => New => Form опциялары арқылы орындалады. Шығып тұрған бос формаға бір компонентті, мысалы Standard парағының Button батырмасын орналастыру үшін компоненттер жинағындағы Standard белгісін сырт еткізіп, парақты екпінді күйге келтіру керек.
Button батырмасының кескінін ажырату үшін тышқанды баспай тұрып парақта орналасқан белгілердің үстінен жылжытып көрген сәтте компоненттердің аты шығып тұрады.
қажетті компонентті сырт еткізіп белгілеп, тышқанды форма аймағының кез-келген жеріне сырт еткізсек, форманың бетінде Button1 элементі пайда болады.
Компоненттің формадағы орнын, мөлшерін форма терезесінде бірден өзгертуге болады, ол үшін компонентті тышқанның сол жақ батырмасымен белгілеу керек (кішігірім төртбұрыштылар пайда болады). Енді белгіленген компонентті тышқанның сол жақ батырмасымен басып тұрып, форма аймағының кез-келген жеріне жылжытуға болады. Мөлшерін өзгерту үшін тышқанды элементті қоршап тұрған кез-келген төртбұрышқа орналастырсаңыз, пайда болған қос бағытты тік сызықты тышқанның сол жақ батырмасын басып тұрып жылжытуға болады. Компонент жою үшін оны белгілеп, Delete пернесін басса жеткілікті.
30. Цикл операторы. Параметрлі цикл. Delphi ортасындағы цикл операторы
