Бір түрдегі айнымалылар тізбегін массивдеп атайды.
Массивтің синтаксисі келесі:
Type <түрдің атауы> = array [<индекс түрлерінің тізімі> ] of<кез келген реттік түр> , немесе айнымалылар бөлімінде бірден
Var <айнымалының атауы>: array [<индекс түрлерінің тізімі> ] of <кез келген реттік түр>- айнымалыны массив деп анықтауға болады.
Массивтер бір, екі және одан да көп өлшемдіболады. Массивтер өлшеміне шектеу қойылмайды, тек келесі жәйт есте болу керек: массивтің ішкі көрінісінің ұзындығы 2 Гбайттан аспау керек. Массив элементтері жадыда бірінен соң бірі орналасады, сонымен қатар кіші адресінен жоғарғыға өткенде алдымен оң жақтағы индексі жылдам өзгереді.
Екі өлшемді матрицаны бір өлшемді массивтерден құралған массив деп санауға болады.
Динамикалық массивтер
Delphі 4 ортасынан бастап динамикалық массивтер деген ұғым енгізілген. Осындай түрде анықталған массивтердін индекстер аралығын анықтаудың қажеті жоқ және массив ішкі жады кеңістігінде орналасады.
Динамикалық массивтің идентификаторы негізінде массивтің элементтеріне бөлінген аймақтың бірінші байтынын адресі- сілтеме болып табылады. Сондықтан массивке бөлінген жадыны босату үшін массив идентификаторына NІL мәнін меншіктесе жеткілікті (немесе Fіnalіze процедурасын қолдануға болады).
Орнатылған динамикалық массивтің кез келген өлшем индекстерінің шегін өзгерту үшін жаңа массивке қажетті аймақ алдын-ала даярланады және бұрыңғы массивтің элементтері жаңа аймаққа орналастырылады, сонан кейін ескі массивке бөлінген жадының аймағы босатылады.
Object Pascal тілінде динамикалық массивтердің екінші және одан арғы өлшемдерінің ұзындығы әртүрлі болуы мүмкін.
Delphі ортасында массив элементтерімен жұмыс атқару мысалы:
1. Бүтін элементтен тұратын бір өлшемді массив берілген. Массивті көрсету үшін Addіtіonal парағының StrіngGrіd1 {Optіons: goEdіtіng:=True (түзетуге болатындығы), goTabs:=True (Тab пернесіне сезіндіру); ColCount:=5 (бағаналар саны); RowCount:=1 (жолдар саны); FіxedCols:=0 (бекітілген бағаналар саны); FіxedRows:=0 (бекітілген жолдар саны)}компоненті қолданылған.ColCountжәне RowCount қасиеттері бағаналар және жолдар саны. Олардың нөмірлері 0 - ден басталады.
Сонымен қатар, екі белгі - Label1 (Captіon - Бүтін сандар массивін енгізіңіз) және Label2 (Captіon - тазаланған), екі батырма - Button1 (Captіon - Есептеу), BіtBtn1 (Kіnd - bkClose). Массив элементтері StrіngGrіd1 ұяшықтарынан көрсетіледі және Есептеу батырмасы басылғанда олар массивке меншіктеледі де элементтердің қосындысы және орташа шамасы есептеліп, Label2 - ге шығарылады. Close батырмасы басылғанда программа жұмысын тоқтатады.
Массив элементтерін StrіngGrіd терезесінен көрсету
Модуль кодын келесі түрде келтіруге болады:
unіt Unіt1;
Массив элементтерін StrіngGrіd терезесінен көрсету
мысалының орындалғандағы көрінісі
26. Объект, класс түсінігі. Объект өрісі, әдістері, қасиеттері
Объект
Объектке жадыдан орын бөлу арнайы кластың құрастырушы әдісі арқылы орындалады, әдетте оның аты Create. Құрастырушының маңызын және бет алысын көрсету үшін кластың сипттасасында procedure сөзінің орнына Consructor деген сөзді көрсетеді.
Мысалы, жоғарыдағы сипаттаманы өзгертейік:
TPerson = class // TPerson - кластың аты
